Η ζωή έξω από την πόλη
Το σκιάχτρο
Το ’ντυσαν με παλιόρουχα και το ’στησαν
στη μέση του μεγάλου χωραφιού για δράκο φύλακα.
Όμως εκείνο αγαπούσε τα πουλιά κι εμάς
το ίδιο με τους ήλιους τους ηλιόσπορους.
Έτσι, σαν ήρθαν οι σπουργίτες τιτιβίζοντας
και κάθισαν στο τρύπιο του καπέλο,
τους χαμογέλασε πλατιά,
άνοιξε ορθάνοιχτα το στήθος του,
κι οι φίλοι του χτίσανε φωλιά
πλάι στη μεγάλη αχυρένια του καρδιά.
Βούλα Αρβανιτίδη
στη μέση του μεγάλου χωραφιού για δράκο φύλακα.
Όμως εκείνο αγαπούσε τα πουλιά κι εμάς
το ίδιο με τους ήλιους τους ηλιόσπορους.
Έτσι, σαν ήρθαν οι σπουργίτες τιτιβίζοντας
και κάθισαν στο τρύπιο του καπέλο,
τους χαμογέλασε πλατιά,
άνοιξε ορθάνοιχτα το στήθος του,
κι οι φίλοι του χτίσανε φωλιά
πλάι στη μεγάλη αχυρένια του καρδιά.
Βούλα Αρβανιτίδη
Ολική καταστροφή στις καλλιέργειες
Για να παρουσιάσουμε πληροφορίες για ένα γεγονός που συνέβη θα πρέπει το άρθρο ή το κείμενο μας να περιλαμβάνει:
- το θέμα
- πού συνέβη
- πότε συνέβη
- ποιοι σχετίζονται με το συμβάν
- ποια η αιτία
- ποιες οι συνέπειες για την περιοχή
- ποιους σοβαρούς κινδύνους δημιούργησε
- πώς θα αντιμετωπιστεί
Ρηματικές - Ονοματικές Φράσεις
Ρηματική φράση είναι η φράση που πυρήνας της είναι ένα ρήμα.
π. χ. Η καταιγίδα ξέσπασε ξαφνικά
Ονοματική φράση είναι η φράση που πυρήνας της είναι ένα όνομα (ουσιαστικό ή επίθετο).
π. χ. Το ξέσπασμα της καταιγίδας
Οι ονοματικές φράσεις χρησιμοποιούνται κυρίως σε τίτλους βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών ή διαφημιστικά κείμενα.
Ρηματική φράση είναι η φράση που πυρήνας της είναι ένα ρήμα.
π. χ. Η καταιγίδα ξέσπασε ξαφνικά
Ονοματική φράση είναι η φράση που πυρήνας της είναι ένα όνομα (ουσιαστικό ή επίθετο).
π. χ. Το ξέσπασμα της καταιγίδας
Οι ονοματικές φράσεις χρησιμοποιούνται κυρίως σε τίτλους βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών ή διαφημιστικά κείμενα.
Πώς μετατρέπουμε μια ρηματική φράση σε ονοματική
Για να μετατρέψουμε μία ρηματική φράση σε ονοματική, αντικαθιστούμε το ρήμα με ομόρριζο ουσιαστικό. Παράλληλα, κάνουμε και οποιαδήποτε αλλαγή είναι απαραίτητη:
π.χ. συλλέγω τις αποδείξεις - η συλλογή των αποδείξεων
αποστέλλω προσκλήσεις στους καλεσμένους - η αποστολή προσκλήσεων στους καλεσμένους
το δάσος κάηκε - το κάψιμο του δάσους
Πώς μετατρέπουμε μια ονοματική φράση σε ρηματική
Για να μετατρέψουμε μία ονοματική φράση σε ρηματική, αντικαθιστούμε το ουσιαστικό με ομόρριζο ρήμα, κάνοντας και οποιαδήποτε αλλαγή είναι απαραίτητη.
π.χ. η συγκέντρωση των κατοίκων - συγκεντρώνονται οι κάτοικοι ή
συγκεντρώνουν τους κατοίκους
η κάλυψη του προσώπου - καλύπτεται το πρόσωπο ή
καλύπτει το πρόσωπο
η ψήφιση του νομοσχεδίου από τη Βουλή - το νομοσχέδιο ψηφίστηκε (ή ψηφίζεται) από τη Βουλή
Για να μετατρέψουμε μία ρηματική φράση σε ονοματική, αντικαθιστούμε το ρήμα με ομόρριζο ουσιαστικό. Παράλληλα, κάνουμε και οποιαδήποτε αλλαγή είναι απαραίτητη:
π.χ. συλλέγω τις αποδείξεις - η συλλογή των αποδείξεων
αποστέλλω προσκλήσεις στους καλεσμένους - η αποστολή προσκλήσεων στους καλεσμένους
το δάσος κάηκε - το κάψιμο του δάσους
Πώς μετατρέπουμε μια ονοματική φράση σε ρηματική
Για να μετατρέψουμε μία ονοματική φράση σε ρηματική, αντικαθιστούμε το ουσιαστικό με ομόρριζο ρήμα, κάνοντας και οποιαδήποτε αλλαγή είναι απαραίτητη.
π.χ. η συγκέντρωση των κατοίκων - συγκεντρώνονται οι κάτοικοι ή
συγκεντρώνουν τους κατοίκους
η κάλυψη του προσώπου - καλύπτεται το πρόσωπο ή
καλύπτει το πρόσωπο
η ψήφιση του νομοσχεδίου από τη Βουλή - το νομοσχέδιο ψηφίστηκε (ή ψηφίζεται) από τη Βουλή
Ονοματικές φράσεις – Ρηματικές φράσεις
View more presentations or Upload your own.
Επίθετα σε -ης, -ης, -ες (άσκηση κλικ εδώ)
Μετοχή Παθητικού Παρακειμένου
Μετοχή παθητικού παρακειμένου
View more presentations or Upload your own.
Τριάντα εννιά καφενεία και ένα κουρείο
|
|
Το σημερινό κείμενο είναι μια περιγραφή ενός καφενείου και ενός κουρείου που η συγγραφέας Φωτεινή Φραγκούλη με πολύ νοσταλγία περιγράφει. Εικόνες από την παιδική της ηλικία, όταν στο χωριό της υπήρχαν πολλά καφενεία τα οποία πλέον έχουν αντικατασταθεί από τουριστικά καταστήματα. Θυμάται λοιπόν τα παλιά καφενεία , τα λουκούμια που την κερνούσε ο παππούς της, τη μυρωδιά από τα φαγητά και τα ποτά, τους ήχους από τα παιχνίδια στο καφενείο και το τζουκμπόξ. Ακόμη, νοσταλγεί το κουρείο του πατέρα της και θυμάται χαρακτηριστικές λεπτομέρειες. Στη μνήμη της έχουν χαραχθεί οι μυρωδιές από τις κολόνιες, τα αρχοντικά έπιπλα, η θέα προς τη θάλασσα και οι καθρέφτες του. Τώρα, που όλα αυτά έχουν χαθεί, εξαιτίας της τουριστικής ανάπτυξης, η συγγραφέας προσπαθεί με αγωνία να τα κλείσει στην ψυχή της και να τα διαφυλάξει σαν πολύτιμο θησαυρό .
Α. Παρομοίωση - Κυριολεξία - Μεταφορά
Παρομοίωση ονομάζεται το σχήμα του λόγου κατά το οποίο για να τονίσουμε την ιδιότητα ενός ουσιαστικού, το συσχετίζουμε (το συγκρίνουμε) με κάτι άλλο πολύ γνωστό που έχει την ίδια ιδιότητα σε πιο μεγάλο βαθμό. Η σύγκριση γίνεται με τις λέξεις σαν, λες και, μοιάζει με, όμοιος με, καθώς, θαρρείς, σάμπως, όπως, σαν να κ.ά.
π.χ. Είναι ψηλός σαν κυπαρίσσι.
Μην ξεχνάμε όμως πως το σαν έχει και χρονική έννοια.
π.χ. Σαν (όταν) έρθεις, θα φύγουμε.
Κυριολεξία έχουμε όταν οι λέξεις μιας πρότασης χρησιμοποιούνται με την πραγματική (αρχική, βασική) σημασία τους
π.χ. Αγόρασα ένα χρυσό κόσμημα.
Μεταφορά ονομάζεται το σχήμα του λόγου κατά το οποίο οι λέξεις μιας πρότασης δε χρησιμοποιούνται με την πραγματική σημασία τους, αλλά αποδίδουν μια διαφορετική ιδιότητα, που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, αν και έχει κάποια ομοιότητα. π.χ. Ο Γιώργος έχει χρυσή καρδιά (εννοώντας πως ο Γιώργος είναι πολύ καλό παιδί).
Παρομοίωση ονομάζεται το σχήμα του λόγου κατά το οποίο για να τονίσουμε την ιδιότητα ενός ουσιαστικού, το συσχετίζουμε (το συγκρίνουμε) με κάτι άλλο πολύ γνωστό που έχει την ίδια ιδιότητα σε πιο μεγάλο βαθμό. Η σύγκριση γίνεται με τις λέξεις σαν, λες και, μοιάζει με, όμοιος με, καθώς, θαρρείς, σάμπως, όπως, σαν να κ.ά.
π.χ. Είναι ψηλός σαν κυπαρίσσι.
Μην ξεχνάμε όμως πως το σαν έχει και χρονική έννοια.
π.χ. Σαν (όταν) έρθεις, θα φύγουμε.
Κυριολεξία έχουμε όταν οι λέξεις μιας πρότασης χρησιμοποιούνται με την πραγματική (αρχική, βασική) σημασία τους
π.χ. Αγόρασα ένα χρυσό κόσμημα.
Μεταφορά ονομάζεται το σχήμα του λόγου κατά το οποίο οι λέξεις μιας πρότασης δε χρησιμοποιούνται με την πραγματική σημασία τους, αλλά αποδίδουν μια διαφορετική ιδιότητα, που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, αν και έχει κάποια ομοιότητα. π.χ. Ο Γιώργος έχει χρυσή καρδιά (εννοώντας πως ο Γιώργος είναι πολύ καλό παιδί).
Β. Απλές και επαυξημένες προτάσεις
Απλές ονομάζονται οι προτάσεις που έχουν μόνο τους κύριους όρους , δηλαδή το υποκείμενο και το κατηγόρημα.
π.χ. Η Μαρία είναι μαθήτρια.
Επαυξημένες ονομάζονται οι προτάσεις που εκτός απ’ τους κύριους όρους , έχουν κι άλλους δευτερεύοντες , τους προσδιορισμούς (δηλαδή επίθετα, επιρρήματα κτλ).
π.χ. Η Μαρία είναι άριστη μαθήτρια.
Η γάτα έπιασε το ποντίκι έξω στην αυλή.
Απλές ονομάζονται οι προτάσεις που έχουν μόνο τους κύριους όρους , δηλαδή το υποκείμενο και το κατηγόρημα.
π.χ. Η Μαρία είναι μαθήτρια.
Επαυξημένες ονομάζονται οι προτάσεις που εκτός απ’ τους κύριους όρους , έχουν κι άλλους δευτερεύοντες , τους προσδιορισμούς (δηλαδή επίθετα, επιρρήματα κτλ).
π.χ. Η Μαρία είναι άριστη μαθήτρια.
Η γάτα έπιασε το ποντίκι έξω στην αυλή.
Καλοκαίρι με δρεπάνι, τσουγκράνα και αμίλητο νερό!
Το σημερινό μας μάθημα μας μιλάει για ένα παιδί που βρίσκει και διαβάζει το «μυστικό» ημερολόγιο του Θοδωρή και της Μυρσίνης, κάποιων συγγενικών του προσώπων , στο οποίο είχαν καταγράψει τις εμπειρίες τους από τη ζωή στο χωριό, όταν ήταν παιδιά. Οι περιγραφές τους μας δίνουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τις ασχολίες στην επαρχία τα παλιά χρόνια, όπως για τον θερισμό, τα πρόσωπα που συμμετείχαν και τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν. Επίσης , αναφέρονται στο έθιμο της Καλλινίτσας, που γινόταν κάθε χρόνο στη γιορτή του Αϊ-Γιάννη του Κλήδονα, στη διαδικασία του αλωνίσματος, στις κοινωνικές εκδηλώσεις και τα πανηγύρια.
Ο θερισμός ξεκινούσε τις πρώτες μέρες του Ιουνίου. Mε το ξημέρωμα πραγματικό πανηγύρι επικρατούσε στην ελληνική ύπαιθρο μια και χρειαζόταν πολλά χέρια και ο θερισμός γινόταν με τα δρεπά νια και όχι με τις σύγχρονες θεριζοαλωνιστικές μηχανές όπως σήμερα.Φτάνοντας στο χωράφι ακολουθούσε το τελετουργικό. Θέριζαν ένα μέρος σε σχήμα σταυρού ενώ στη μέση δούλευαν οι δυνατοί και στις άκρες οι αδύνατοι,δηλαδή τα παιδιά.
Τα δεμάτια με τα στάχυα τα φόρτωναν στα κάρα για να τα πάνε στο κοντινό αλώνι.Οι μέρα κυλούσε με πολύ κέφι και τραγούδια.
Τα δεμάτια με τα στάχυα τα φόρτωναν στα κάρα για να τα πάνε στο κοντινό αλώνι.Οι μέρα κυλούσε με πολύ κέφι και τραγούδια.
Το αλώνισμα
Είναι η γεωργική εργασία κατά τη διάρκεια της οποίας χωρίζονται οι κόκκοι του σταριού από τα στάχυα.
Το αλώνισμα γινόταν στο αλώνι ένα κυκλικό χώρο φτιαγμένο συνήθως από πέτρα .Στη μέση υπήρχε ο στρίγερος ένα ξύλο στο οποίο δέναν το σχοινί του αλόγου το οποίο έκανε κυκλικές κινήσεις σέρνοντας τη δοκάνα (η δοκάνα ήταν ένα φαρδύ ξύλο το οποίο είχε από κάτω αιχμηρές πέτρες και πάνω του ανέβαινε ο αναβάτης).
.
Είναι η γεωργική εργασία κατά τη διάρκεια της οποίας χωρίζονται οι κόκκοι του σταριού από τα στάχυα.
Το αλώνισμα γινόταν στο αλώνι ένα κυκλικό χώρο φτιαγμένο συνήθως από πέτρα .Στη μέση υπήρχε ο στρίγερος ένα ξύλο στο οποίο δέναν το σχοινί του αλόγου το οποίο έκανε κυκλικές κινήσεις σέρνοντας τη δοκάνα (η δοκάνα ήταν ένα φαρδύ ξύλο το οποίο είχε από κάτω αιχμηρές πέτρες και πάνω του ανέβαινε ο αναβάτης).
.
