Ενότητα 11: Συγγενικές σχέσεις
Συνάντηση Τηλέμαχου - Οδυσσέα
Ο Οδυσσέας, μυθικός βασιλιάς της Ιθάκης, είναι ο βασικός ήρωας στο επικό ποίημα του Ομήρου
Οδύσσεια και επίσης διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στο άλλο έπος του Ομήρου, την Ιλιάδα. Είναι
ευρέως γνωστός για την πονηριά και εφευρετικότητά του, και διάσημος για τα δέκα χρόνια που του
πήρε η επιστροφή στο σπίτι του, μετά τον Τρωικό πόλεμο όπως αλληγορικά του απέδωσε ο Όμηρος.
Ήταν γιος του Λαέρτη και της Αντίκλειας, σύζυγος της Πηνελόπης και πατέρας του Τηλεμάχου.
Οδύσσεια και επίσης διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στο άλλο έπος του Ομήρου, την Ιλιάδα. Είναι
ευρέως γνωστός για την πονηριά και εφευρετικότητά του, και διάσημος για τα δέκα χρόνια που του
πήρε η επιστροφή στο σπίτι του, μετά τον Τρωικό πόλεμο όπως αλληγορικά του απέδωσε ο Όμηρος.
Ήταν γιος του Λαέρτη και της Αντίκλειας, σύζυγος της Πηνελόπης και πατέρας του Τηλεμάχου.
Ο Τηλέμαχος, γιος της Πηνελόπης και του Οδυσσέα, γεννήθηκε χωρίς να γνωρίσει τον πατέρα
του αφού αυτός αμέσως έφυγε για την Τροία. Σε ηλικία είκοσι ετών, με την παρακίνηση της θεάς
Αθηνάς θα πάει στην Πύλο και σε άλλα μέρη για να μάθει νέα για τον πατέρα του.
του αφού αυτός αμέσως έφυγε για την Τροία. Σε ηλικία είκοσι ετών, με την παρακίνηση της θεάς
Αθηνάς θα πάει στην Πύλο και σε άλλα μέρη για να μάθει νέα για τον πατέρα του.
Πίνακας του Henry Howard που εικονίζει τον Τηλέμαχο να αναχωρεί από την Πύλο
Το κείμενο είναι από τη ραψωδία π, όπου περιγράφεται η αναγνώριση του Οδυσσέα από τον Τηλέμαχο.
Δες πώς είναι οι αντίστοιχοι πρωτότυποι στίχοι της ραψωδίας που είναι στο μάθημά μας
“Ἀλλιώτικος μοῦ φάνηκες, ὦ ξένε, ἀπὸ τὰ πρῶτα·
ἄλλα φορεῖς κι ἡ ὄψη σου κι αὐτὴ ἀλλαγμένη τώρα.
Ἕνας θένα 'σαι ἀπ' τοὺς θεοὺς ποὺ κατοικοῦν τὰ οὐράνια.
Ἐλέησέ μας, σοῦ τάζουμε καλόδεχτες θυσίες,
καὶ δῶρα χρυσοδούλευτα· προσπέφτω σου, λυπήσου”.
Τότες τοῦ ἀπάντησε ὁ τρανός, πολύπαθος Δυσσέας·
“Θεὸς δὲν εἶμ' ἐγώ· γιατὶ μὲ θεοὺς μὲ παρομοιάζεις;
παρὰ εἶμ' ἐγὼ πατέρας σου, ποὺ ἐσὺ γι' αὐτὸν πονώντας
τόσα τραβᾶς ἀπὸ κακοὺς καὶ δύστροπους ἀνθρώπους.
” Μ' αὐτὰ τὰ λόγια φίλησε τὸ γιό του, καὶ τὰ δάκρυα
τοῦ τρέξαν ἀπ' τὰ μάγουλα, ποὺ ὡς τότες τὰ κρατοῦσε.
.........................................................................................
Εἶπε, καὶ κάθισε· κι ὁ γιὸς στὴν ἀγκαλιά του πῆρε
τὸ δοξαστὸ πατέρα του μὲ θρήνους καὶ μὲ δάκρυα.
Τότες κι οἱ δυὸ ξεβούρκωσαν, καὶ δυνατὰ στριγγλίζαν,
κι ἀπ' ὄρνια ξεφωνίζοντας πιὸ ἁψὰ κι ἀπὸ σπαράχτες
ἀγιοῦπες ἢ θαλασσαϊτούς, ποὺ πῆραν τὰ μικρά τους,
ἀκόμα πρὶ φτερώσουνε, τῆς ἐξοχῆς οἱ ἀργάτες·
τόσο πικρὰ ἀπ' τὰ βλέφαρα τὰ δάκρυα τους χυνόνταν.
Δες πώς είναι οι αντίστοιχοι πρωτότυποι στίχοι της ραψωδίας που είναι στο μάθημά μας
“Ἀλλιώτικος μοῦ φάνηκες, ὦ ξένε, ἀπὸ τὰ πρῶτα·
ἄλλα φορεῖς κι ἡ ὄψη σου κι αὐτὴ ἀλλαγμένη τώρα.
Ἕνας θένα 'σαι ἀπ' τοὺς θεοὺς ποὺ κατοικοῦν τὰ οὐράνια.
Ἐλέησέ μας, σοῦ τάζουμε καλόδεχτες θυσίες,
καὶ δῶρα χρυσοδούλευτα· προσπέφτω σου, λυπήσου”.
Τότες τοῦ ἀπάντησε ὁ τρανός, πολύπαθος Δυσσέας·
“Θεὸς δὲν εἶμ' ἐγώ· γιατὶ μὲ θεοὺς μὲ παρομοιάζεις;
παρὰ εἶμ' ἐγὼ πατέρας σου, ποὺ ἐσὺ γι' αὐτὸν πονώντας
τόσα τραβᾶς ἀπὸ κακοὺς καὶ δύστροπους ἀνθρώπους.
” Μ' αὐτὰ τὰ λόγια φίλησε τὸ γιό του, καὶ τὰ δάκρυα
τοῦ τρέξαν ἀπ' τὰ μάγουλα, ποὺ ὡς τότες τὰ κρατοῦσε.
.........................................................................................
Εἶπε, καὶ κάθισε· κι ὁ γιὸς στὴν ἀγκαλιά του πῆρε
τὸ δοξαστὸ πατέρα του μὲ θρήνους καὶ μὲ δάκρυα.
Τότες κι οἱ δυὸ ξεβούρκωσαν, καὶ δυνατὰ στριγγλίζαν,
κι ἀπ' ὄρνια ξεφωνίζοντας πιὸ ἁψὰ κι ἀπὸ σπαράχτες
ἀγιοῦπες ἢ θαλασσαϊτούς, ποὺ πῆραν τὰ μικρά τους,
ἀκόμα πρὶ φτερώσουνε, τῆς ἐξοχῆς οἱ ἀργάτες·
τόσο πικρὰ ἀπ' τὰ βλέφαρα τὰ δάκρυα τους χυνόνταν.
Ώρες με τη μητέρα μου
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η συγγραφέας αναπολεί τις χαρούμενες στιγμές που έζησε στην παιδική της ηλικία, με κεντρικό πρόσωπο στις αναμνήσεις τη μητέρα της . Τη θαύμαζε και τη θεωρούσε ως ένα ξεχωριστό πλάσμα. Ήταν όμορφη, λεπτή και χαριτωμένη. Αναφέρεται σε συγκεκριμένα περιστατικά που της έκαναν εντύπωση. Μιλάει για την αγάπη της μητέρας της για τα λουλούδια, για τις βόλτες στην παραλία όπου αγνάντευε τη θάλασσα και μάζευε χρωματιστά βότσαλα, για τις ζωγραφιές που έκανε πάνω στα βότσαλα. Όταν το ίδιο το κοριτσάκι μεγάλωσε, ακολουθούσε τη μαμά του στους περιπάτους της στην παραλία και του άρεσε να την ακούει να του διηγείται παραμύθια. Εκείνη του έμαθε, όταν μεγάλωσε, να αγαπά το διάβασμα και να διαβάζει λογοτεχνικά βιβλία.
Η συγγραφέας αναπολεί τις χαρούμενες στιγμές που έζησε στην παιδική της ηλικία, με κεντρικό πρόσωπο στις αναμνήσεις τη μητέρα της . Τη θαύμαζε και τη θεωρούσε ως ένα ξεχωριστό πλάσμα. Ήταν όμορφη, λεπτή και χαριτωμένη. Αναφέρεται σε συγκεκριμένα περιστατικά που της έκαναν εντύπωση. Μιλάει για την αγάπη της μητέρας της για τα λουλούδια, για τις βόλτες στην παραλία όπου αγνάντευε τη θάλασσα και μάζευε χρωματιστά βότσαλα, για τις ζωγραφιές που έκανε πάνω στα βότσαλα. Όταν το ίδιο το κοριτσάκι μεγάλωσε, ακολουθούσε τη μαμά του στους περιπάτους της στην παραλία και του άρεσε να την ακούει να του διηγείται παραμύθια. Εκείνη του έμαθε, όταν μεγάλωσε, να αγαπά το διάβασμα και να διαβάζει λογοτεχνικά βιβλία.
Γραμματική
1. Για να περιγράψουμε ένα πρόσωπο είναι απαραίτητο να ακολουθήσουμε μια συγκεκριμένη σειρά:
- Ποιο είναι το όνομά του και η ηλικία του
- Με τι ασχολείται και ποια η σχέση μας μαζί του
- Η εξωτερική του εμφάνιση (Πώς μοιάζει,ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ύψος, χρώμα μαλλιών και ματιών ή κάποιο στοιχείο που κρίνουμε ξεχωριστό)
- Το χαρακτήρα,τη συμπεριφορά του,τα ενδιαφέροντα και τις συνήθειές του.
- Πότε συναντιόμαστε και πώς περνάμε μαζί του.
- Ξεχωριστά περιστατικά της ζωής του,αν γνωρίζουμε.
- Σκέψεις και συναισθήματα γι' αυτόν.
- Τέλος κλείνουμε γράφοντας την άποψη ή τη γνώμη μας γι΄αυτόν.
_Χρησιμοποιούμε: Ενεστώτα (συνήθως) ρημάτων,επίθετα και επιθετικούς προσδιορισμούς.
2. ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ + ΓΕΝΙΚΗ ΠΤΩΣΗ
Όταν η γενική πτώση ακολουθεί ένα ουσιαστικό μπορεί να είναι :
Όταν η γενική πτώση ακολουθεί ένα ουσιαστικό μπορεί να είναι :
- Γενική κτητική που φανερώνει σε ποιον ανήκει κάτι. π.χ. το σπίτι του γιατρού
- Γενική του περιεχομένου που φανερώνει αυτό που περιέχει το ουσιαστικό στο οποίο αναφέρεται η γενική. π.χ. Αποθήκη καπνού
- Γενική της ιδιότητας που φανερώνει την ιδιότητα που έχει το ουσιαστικό το οποίο προσδιορίζεται. π.χ. λεξικό τσέπης
- Γενική διαιρετική που φανερώνει το σύνολο που διαιρείται. π.χ. δυο μαθητές της τάξης
- Γενική του αντικειμένου που φανερώνει αντικειμένο, εκεί που πηγαίνει η ενέργεια του ουσιαστικού. π.χ. ο φρουρός του κτιρίου
- Γενική υποκειμενική π.χ. το σφύριγμα του τρένου
- Γενική της αιτίας που φανερώνει την αιτία για την οποία γίνεται αυτό που δηλώνει το ουσιαστικό. π.χ. η χαρά της συμμετοχής
- Γενική του σκοπού που φανερώνει το σκοπό για τον οποίο γίνεται αυτό που δηλώνει το ουσιαστικό. π.χ. το δώρο των γενεθλίων μου
- Γενική του τόπου που φανερώνει το μέρος που έγινε αυτό που δηλώνει το ουσιαστικό. π.χ. Μάχη του Μαραθώνα
- Γενική του χρόνου που φανερώνει το χρόνο που έγινε αυτό που δηλώνει το ουσιαστικό. π.χ. η ημέρα των Τριών Ιεραρχών
- Γενική της συγγένειας π.χ. η αδερφή του Δημήτρη
- Γενική του δημιουργού π.χ. η Ιλιάδα του Ομήρου
- Γενική μέτρησης χρόνου ή χώρου π.χ. δουλειά μιας ώρας
|
Η χρήση της γενικής View more presentations or Upload your own. Παρουσίαση Γ. Φερεντίνος
|
|
Πρέπει να φανώ γενναίος
|
|
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ένα παιδί, ο Νικόλας, ζητάει να μάθει σε ποιο μέρος πρόκειται να πάει διακοπές με τους γονείς του το καλοκαίρι που φτάνει. Οι γονείς του αποφασίζουν να τον στείλουν στην κατασκήνωση. Αλλά πριν του το πουν προσπαθούν να τον προετοιμάσουν λέγοντάς του πως είναι μεγάλος και πως πρέπει να φανεί γενναίος. Ξαφνιάζονται μάλιστα με την αντίδραση του παιδιού τους όταν εκείνος δείχνει κατανόηση και δέχεται την πρότασή τους με χαρά.
Ένα παιδί, ο Νικόλας, ζητάει να μάθει σε ποιο μέρος πρόκειται να πάει διακοπές με τους γονείς του το καλοκαίρι που φτάνει. Οι γονείς του αποφασίζουν να τον στείλουν στην κατασκήνωση. Αλλά πριν του το πουν προσπαθούν να τον προετοιμάσουν λέγοντάς του πως είναι μεγάλος και πως πρέπει να φανεί γενναίος. Ξαφνιάζονται μάλιστα με την αντίδραση του παιδιού τους όταν εκείνος δείχνει κατανόηση και δέχεται την πρότασή τους με χαρά.
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
Οι κύριες και οι δευτερεύουσες προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους, για να φτιάχνουν μια ολοκληρωμένη περίοδο ή παράγραφο.
Οι προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους με τρεις τρόπους: με παρατακτική σύνδεση, με υποτακτική σύνδεση και με ασύνδετο σχήμα.
Α. Παρατακτική σύνδεση
Δύο προτάσεις, που μπορεί να είναι ανεξάρτητες ή εξαρτημένες, παρατάσσονται, δηλαδή βρίσκονται η μία στην άλλη και συνδέονται μεταξύ τους με παρατακτικούς συνδέσμους.
Παρατακτικοί σύνδεσμοι είναι:
α) συμπλεκτικοί: και, κι, ούτε, μήτε, ουδέ, μηδέ.
β) διαχωριστικοί ή διαζευκτικοί: ή, είτε.
γ) αντιθετικοί: μα, παρά, αλλά, όμως, ωστόσο, ενώ, αν και, μολονότι, μόνο.
Β. Υποτακτική σύνδεση
Υποτακτική ονομάζεται η σύνδεση στην οποία οι κύριες (ανεξάρτητες) προτάσεις συνδέονται με δευτερεύουσες (εξαρτημένες) προτάσεις, που συμπληρώνουν το περιεχόμενο τους. Η σύνδεση γίνεται με τους υποτακτικούς συνδέσμους.
Υποτακτικοί σύνδεσμοι είναι:
α) αποτελεσματικοί: λοιπόν, ώστε, άρα, επομένως, που.
β) επεξηγηματικοί: δηλαδή.
γ) ειδικοί: που, πως, ότι
δ) χρονικοί: όταν, σαν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου, πριν (να), μόλις, προτού, ώσπου, ωσότου, όποτε, όσο που.
ε) αιτιολογικοί: γιατί, επειδή, αφού.
στ) υποθετικοί: αν, σαν, άμα.
ζ) τελικοί: να, για να.
η) διστακτικοί: μη(ν), μήπως.
θ) συγκριτικοί: παρά.
ι) βουλητικοί: να.
ιβ) εναντιωματικοί: αν και, ενώ, μολονότι, παρ’όλο που.
ιγ) αναφορικές αντωνυμίες και αναφορικά επιρρήματα (με τα οποία εισάγονται οι αναφορικές προτάσεις):
που/οποίος,-α,-ο, όσος,-η,-ο, ό,τι, όπου, όπως.
ιδ) ερωτηματικές αντωνυμίες και ερωτηματικά επιρρήματα (με τα οποία εισάγονται οι πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις):
τι/ποιος,-α,-ο, πόσος,-η,-ο, που, πως, πότε
Γ. Ασύνδετο σχήμα
Όμοιες προτάσεις μπαίνουν η μία δίπλα στην άλλη χωρίς να συνδέονται με κάτι μόνο με κόμματα.
π.χ. Ο Κώστας ξύπνησε, πλύθηκε, ντύθηκε, πήγε στη δουλειά.
Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
Οι κύριες και οι δευτερεύουσες προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους, για να φτιάχνουν μια ολοκληρωμένη περίοδο ή παράγραφο.
Οι προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους με τρεις τρόπους: με παρατακτική σύνδεση, με υποτακτική σύνδεση και με ασύνδετο σχήμα.
Α. Παρατακτική σύνδεση
Δύο προτάσεις, που μπορεί να είναι ανεξάρτητες ή εξαρτημένες, παρατάσσονται, δηλαδή βρίσκονται η μία στην άλλη και συνδέονται μεταξύ τους με παρατακτικούς συνδέσμους.
Παρατακτικοί σύνδεσμοι είναι:
α) συμπλεκτικοί: και, κι, ούτε, μήτε, ουδέ, μηδέ.
β) διαχωριστικοί ή διαζευκτικοί: ή, είτε.
γ) αντιθετικοί: μα, παρά, αλλά, όμως, ωστόσο, ενώ, αν και, μολονότι, μόνο.
Β. Υποτακτική σύνδεση
Υποτακτική ονομάζεται η σύνδεση στην οποία οι κύριες (ανεξάρτητες) προτάσεις συνδέονται με δευτερεύουσες (εξαρτημένες) προτάσεις, που συμπληρώνουν το περιεχόμενο τους. Η σύνδεση γίνεται με τους υποτακτικούς συνδέσμους.
Υποτακτικοί σύνδεσμοι είναι:
α) αποτελεσματικοί: λοιπόν, ώστε, άρα, επομένως, που.
β) επεξηγηματικοί: δηλαδή.
γ) ειδικοί: που, πως, ότι
δ) χρονικοί: όταν, σαν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου, πριν (να), μόλις, προτού, ώσπου, ωσότου, όποτε, όσο που.
ε) αιτιολογικοί: γιατί, επειδή, αφού.
στ) υποθετικοί: αν, σαν, άμα.
ζ) τελικοί: να, για να.
η) διστακτικοί: μη(ν), μήπως.
θ) συγκριτικοί: παρά.
ι) βουλητικοί: να.
ιβ) εναντιωματικοί: αν και, ενώ, μολονότι, παρ’όλο που.
ιγ) αναφορικές αντωνυμίες και αναφορικά επιρρήματα (με τα οποία εισάγονται οι αναφορικές προτάσεις):
που/οποίος,-α,-ο, όσος,-η,-ο, ό,τι, όπου, όπως.
ιδ) ερωτηματικές αντωνυμίες και ερωτηματικά επιρρήματα (με τα οποία εισάγονται οι πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις):
τι/ποιος,-α,-ο, πόσος,-η,-ο, που, πως, πότε
Γ. Ασύνδετο σχήμα
Όμοιες προτάσεις μπαίνουν η μία δίπλα στην άλλη χωρίς να συνδέονται με κάτι μόνο με κόμματα.
π.χ. Ο Κώστας ξύπνησε, πλύθηκε, ντύθηκε, πήγε στη δουλειά.
Μια οικογένεια ανάμεσα στις άλλες
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
Σύνδεση προτάσεων με αντίθετο νόημα
Προτάσεις με αντίθετο νόημα συνήθως συνδέονται:
α) με παρατακτικούς αντιθετικούς συνδέσμους:
(αλλά, όμως, μα, παρά, μόνο, κ.α.)
π.χ. Ήταν πολύ στενοχωρημένος, αλλά δεν το έδειχνε.
β) με τους υποτακτικούς αντιθετικούς συνδέσμους:
(αν και, μολονότι, παρόλο που, ακόμη κι αν)
Σύνδεση προτάσεων με αντίθετο νόημα
Προτάσεις με αντίθετο νόημα συνήθως συνδέονται:
α) με παρατακτικούς αντιθετικούς συνδέσμους:
(αλλά, όμως, μα, παρά, μόνο, κ.α.)
π.χ. Ήταν πολύ στενοχωρημένος, αλλά δεν το έδειχνε.
β) με τους υποτακτικούς αντιθετικούς συνδέσμους:
(αν και, μολονότι, παρόλο που, ακόμη κι αν)
- Σε αυτή την περίπτωση ονομάζονται εναντιωματικές ή παραχωρητικές προτάσεις και φανερώνουν εναντίωση (αντίθεση) προς αυτό που δηλώνει η πρόταση που προσδιορίζουν, συνήθως η ανεξάρτητη.
