Ενότητα 7: Αναπνευστικό σύστημα

Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί για να ζήσουν χρειάζονται οξυγόνο. Το οξυγόνο βρίσκεται στον ατμοσφαιρικό αέρα.
Οι διάφοροι οργανισμοί, ανάλογα με το είδος τους και το περιβάλλον στο οποίο ζουν, διαθέτουν διάφορους μηχανισμούς με τους οποίους προσλαμβάνουν οξυγόνο.
π.χ. Τα σκουλήκια προσλαμβάνουν το οξυγόνο από την επιδερμίδα τους.
        Τα ψάρια παίρνουν το οξυγόνο που είναι διαλυμένο στο νερό με τα βράγχια τους.
         Ο άνθρωπος παίρνει το οξυγόνο από τον ατμοσφαιρικό αέρα μέσω των αναπνευστικών του οργάνων.
Ο άνθρωπος δεν μπορεί να αναπνεύσει έξω από την ατμόσφαιρα ή μέσα στο νερό και γι' αυτό χρησιμοποιεί ειδικές συσκευές όταν βρεθεί σε τέτοια περιβάλλοντα.

1. Η αναπνοή
Ο αέρας που εισπνέουμε εισέρχεται από τη μύτη ή το στόμα. 
Από εκεί φτάνει μέσω του λάρυγγα, της τραχείας και των βρόγχων, στα κύρια όργανα του 
αναπνευστικού συστήματος, τους πνεύμονες.
Μέσα στους πνεύμονες οι βρόγχοι διακλαδίζονται σε διαρκώς μικρότερους βρόγχους σχηματίζοντας
το βρογχικό δέντρο. 
Οι πνεύμονες βρίσκονται μέσα στη θωρακική κοιλότητα.
Κατά την εισπνοή, ο αέρας φτάνει στα άκρα του βρογχικού δέντρου, τις μικροσκοπικές κυψελίδες. 
Οι κυψελίδες περιβάλλονται από αιμοφόρα αγγεία και είναι τα σημεία στα οποία γίνεται η "ανταλλαγή 
αερίων με το περιβάλλον". 

Τα βασικά λοιπόν όργανα του αναπνευστικού συστήματος του ανθρώπου είναι:
  • η ρινική και στοματική κοιλότητα
  • ο λάρυγγας
  • η τραχεία
  • οι πνεύμονες με τους βρόγχους και τις κυψελίδες

Κατά την εισπνοή εισέρχεται αέρας πλούσιος σε οξυγόνο, ενώ κατά την εκπνοή 
εξέρχεται διοξείδιο του άνθρακα.
Οι πνεύμονες δεν έχουν μυς. Κινούνται με τη βοήθεια των θωρακικών μυών και 
του διαφράγματος. Το διάφραγμα είναι ένας μυς που βρίσκεται κάτω από τους
πνεύμονες.
Η συστολή του διαφράγματος προκαλεί αύξηση του όγκου των πνευμόνων (εισπνοή),
ενώ η χαλάρωση του διαφράγματος προκαλεί ελάττωση του όγκου των πνευμόνων (εκπνοή).

2. Αναπνοή και υγεία

Ο ατμοσφαιρικός αέρας που εισπνέουμε περιέχει μικρόβια, σκόνη και βλαβερά για την υγεία μας σωματίδια.
Υπάρχουν δύο τρόποι εισπνοής, ο ένας μέσω του στόματος και ο άλλος μέσω της μύτης.
Η αναπνοή από τη μύτη είναι πιο υγιεινή, επειδή στη μύτη  υπάρχουν τριχίδια που συγκρατούν 
τους διάφορους μικροοργανισμούς και τα βλαβερά σωματίδια. 
Επίσης αναπνέοντας από τη μύτη, ο αέρας υγραίνεται και θερμαίνεται πριν φτάσει στους πνεύμονες.
Η ρύπανση της ατμόσφαιρας και το ενεργητικό ή παθητικό κάπνισμα προκαλούν σοβαρά προβλήματα
στη λειτουργία του αναπνευστικού μας συστήματος.